Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής & Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια ψυχική διαταραχή που συνδέεται με αδυναμία συγκέντρωσης και επιτέλεσης συγκεκριμένων εκτελεστικών λειτουργιών. Αν και εμφανίζεται στην παιδική ηλικία με αρκετά έντονη συμπτωματολογία, με την πάροδο των χρόνων τα συμπτώματα γίνονται λιγότερο εμφανή.
Μερικά από τα σημάδια που μας προϊδεάζουν για ΔΕΠΥ στους ενήλικες είναι τα εξής:
- Αδυνατούν να συγκεντρωθούν σε ένα έργο και να το ολοκληρώσουν. Μπορεί να κάνουν συχνά λάθη απροσεξίας στην δουλειά ή να εγκαταλείπουν μια εργασία στη μέση.
- Αγχώνονται και δυσφορούν σε χρονοβόρες και στατικές δραστηριότητες (πχ. να περιμένουν στην ουρά μας τράπεζας, να δώσουν γραπτές εξετάσεις).
- Πασχίζουν και ταλαιπωρούνται όταν πρέπει να οργανωθούν. Αυτό δεν γίνεται κατανοητό από τους άλλους και συχνά κατηγορούνται ότι δεν προσπαθούν αρκετά ή δεν νοιάζονται.
- Φαίνονται να μην ακούνε όταν τους αποδίδεται ο λόγος και η προσοχή τους αποσπάται εύκολα από άλλα ερεθίσματα.
- Δυσκολεύονται στην οργάνωση, χάνουν ή ξεχνούν αντικείμενα.
- Δυσκολεύονται να καθίσουν για πολλή ώρα σε ένα σημείο. Κινούν νευρικά χέρια ή πόδια και περπατούν ή αλλάζουν θέση στο χώρο.
- Φαίνονται ανυπόμονοι, διακόπτουν τον συνομιλητή τους ή πετάγονται και απαντούν πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση.
Η διάγνωση της ΔΕΠΥ θέλει προσοχή αφού τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται σε ποικίλες περιπτώσεις (κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές). Η ΔΕΠΥ συχνά σχετίζεται με κατάχρηση ουσιών και αλκοόλ.
Όταν ένας ενήλικας πάσχει από ΔΕΠΥ που δεν έχει διαγνωσθεί εγκαίρως, αυτό σημαίνει ότι έχει περάσει μία παιδική ηλικία με πολλές σχολικές αποτυχίες που αποδίδονταν σε ελλιπές διάβασμα και άρνηση να προσπαθήσει ή να νοιαστεί. Τα άτομα με ΔΕΠΥ συχνά πασχίζουν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους αλλά η προσπάθεια αυτή σπάνια αναγνωρίζεται.
Παρά τις δυσκολίες στη διάγνωση, όταν αυτή εντοπιστεί είναι δυνατόν να τεθεί σε εφαρμογή μία θεραπευτική παρέμβαση. Η φαρμακευτική αγωγή χρησιμοποιείται για να κατευνάσει την διέγερση και την υπερδραστηριότητα που ταλαιπωρεί τους πάσχοντες. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο να διαχειρίζεται την πίεση που βιώνει καθημερινά, οργανώνοντας σωστά τον χρόνο του ώστε να ανταπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του. Η θεραπευτική διαδικασία μπορεί να εστιάσει στην χαμηλή αυτοεκτίμηση, την ματαίωση και το καθημερινό άγχος που βιώνουν τα άτομα με ΔΕΠΥ.